استفاده از روش امی (AMMI) برای تخمین اثر متقابل ژنوتیپ

برآورد اثر متقابل ژنوتیپ ´ محیط برای اصلاح کنندگان گیاه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. روش امی تلفیقی از دو روش ANOVA و PCA است که هم اثر جمع پذیر و هم اثر ضرب پذیر را محاسبه می کند. به منظور برآورد اثر متقابل ژنوتیپ ´ محیط با استفاده از روش AMMI، تعداد نه هیبرید زودرس ذرت جدید به دست آمده از آزمایش های نیمه نهایی به همراه هیبرید شاهد سینگل کراس 301 در هفت منطقه از ایران و به مدت دو سال (1382-1381) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی یا چهار تکرار کاشته شدند. نتایج نشان داد چهار مولفه اصلی اول اثر متقابل در سطح احتمال 1% و مولفه اصلی پنجم در سطح احتمال 5% معنی دار بودند، اولین مولفه اصلی %25.2 و چهار مولفه اصلی باقیمانده %65.1 از مجموع مربعات اثر متقابل ژنوتیپ ´ محیط را توجیه کردند. چهار پارامتر ASV, AMGE4, SIPC4 و EV4 برای تعیین پایداری هیبریدهای ذرت محاسبه شدند. همبستگی مثبت و بالایی بین پارامتر ASV و اکووالانس ریک (r=0.76) و آماره ناپایداری S2 هان (r=0.67) مشاهده شد. همچنین پارامترهای SIPC4, ASV و EV4 مدل امی با یکدیگر همبستگی نشان ندادند. بالاترین عملکرد دانه به ترتیب با میانگین 9705 و 9272 کیلوگرم در هکتار به هیبریدهای شماره (K1263/1´KE8212/12) 8 شماره (S61´K2882/1) 2 تعلق داشت. بر اساس پارامتر ASV هیبرید شماره 8 با داشتن کمترین مقدار اثر متقابل (274/260) و بیشترین میانگین عملکرد (9705 کیلوگرم در هکتار) به عنوان پایدارترین هیبرید انتخاب شد و هیبرید شماره (K1263/1´K33) 3 با دارا بودن بیشترین اثر متقابل (58/1899)، به عنوان ناپایدارترین هیبرید شناخته شد. نتایج پارامترهای SIPC4, AMGE4 و EV4 در برخی موارد تقریبا مشابه با پارامتر ASV بود. با توجه به نتایج حاصل برای تعیین پایداری، هیبرید شماره 8 به عنوان پایدارترین هیبرید انتخاب شد و از بین پارامترهای مدل امی، پارامتر ASV با توجه به صحت نتایج مربوط به آن به عنوان بهترین پارامتر پایداری تعیین شد.